Hoe geef jij invulling aan de basisvaardigheden?
Als docent sta je dagelijks voor de uitdaging om leerlingen niet alleen kennis bij te brengen, maar ook te zorgen dat ze goed voorbereid zijn op hun toekomst. Aandacht besteden aan de basisvaardigheden is daarin heel belangrijk. Maar wat zijn de basisvaardigheden precies? En hoe kun je er praktische invulling aan geven? Daar vertellen we je alles over in dit artikel.
Wat zijn de vier basisvaardigheden?
Basisvaardigheden zijn vaardigheden die leerlingen binnen het funderend onderwijs nodig hebben om vervolgonderwijs te volgen en te functioneren in de samenleving. Vanuit het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zijn er vier basisvaardigheden gedefinieerd:
- Taal-Nederlands: de leerling is leesvaardig, mondeling taalvaardig, schrijfvaardig en beheerst de spelling van het Nederlands.
- Rekenen-wiskunde: de leerling heeft een samenhangend inzicht in getallen, inzicht in maten en ruimtelijk inzicht.
- Burgerschap: de leerling heeft de sociale en maatschappelijke vaardigheden die nodig zijn om mee te kunnen doen in de samenleving.
- Digitale geletterdheid: de leerling begrijpt de digitale technologie van vandaag de dag. Hij of zij kan hiermee omgaan. Ook kan de leerling hier kritisch op zijn en de risico’s en mogelijkheden bewust gebruiken.
Als leerlingen moeite hebben met deze basisvaardigheden, is het mogelijk dat ze minder snel een baan vinden, minder gezond leven of minder grip hebben op geldzaken. Goed ontwikkelde basisvaardigheden hebben dus grote invloed op hun persoonlijke leven. Dat vraagt nogal wat van het onderwijs! Tegelijkertijd zijn er niet altijd heldere en concrete doelen voor deze basisvaardigheden. Dat maakt het een hele uitdaging om het onderwijs goed in te richten.
Hoe kijkt de inspectie naar de basisvaardigheden?
Dat de uitdaging groot is, blijkt ook uit het onderzoek ‘Sturing op basisvaardigheden’. Hierin laat de onderwijsinspectie zien dat verbeteringen in de sturing op basisvaardigheden mogelijk zijn. Zo hebben besturen en scholen nog weinig concrete doelen op het gebied van basisvaardigheden. Ook uit De Staat van het Onderwijs 2024 blijkt dat er op alle vier de basisvaardigheden de prestaties van leerlingen achterblijven. Om meer aandacht te geven aan het verbeteren van de basisvaardigheden, heeft de onderwijsinspectie in 2023 een nieuwe standaard aan het kader toegevoegd: de standaard Basisvaardigheden OP0. Vanaf 1 augustus 2024 wordt de OP0 een kernstandaard binnen het funderend onderwijs, wat betekent dat het oordeel wordt meegewogen in het eindoordeel op schoolniveau. Voor de inspectie is het van belang dat een school bewuste keuzes maakt in het plannen en uitvoeren van het curriculum over de basisvaardigheden. Ook kijken ze of ze dit terugzien in de klas.
Hoe kun je de basisvaardigheden verbeteren?
Een belangrijk startpunt is het opstellen van een gemeenschappelijke visie op de basisvaardigheden en het werken vanuit duidelijke kaders en richtlijnen. De kerndoelen kunnen je hierbij helpen. SLO heeft afgelopen jaar de concept kerndoelen voor Nederlands en rekenen en wiskunde opgeleverd. Ook zijn de concept kerndoelen voor burgerschap en digitale geletterdheid begin maart 2024 bekendgemaakt. Dit geeft meer duidelijkheid over wat moet en mag en hoe docenten leerlingen voorbereiden op het vervolgonderwijs en hun plek in de maatschappij.
Wanneer je de visie en kaders hebt bepaald, is het van belang om planmatig, doelgericht en cyclisch te werken aan het verbeteren van de basisvaardigheden. Formuleer samen concrete, meetbare doelen en ga uit van hoge verwachtingen. Op die manier kun je bijhouden of je inspanningen effect hebben. Bovendien is het motiverend om samen met het team te werken aan een haalbaar doel. Vergeet daarom ook niet om successen te vieren!
Hoe kan Schoolblocks helpen?
Om invulling te geven aan de basisvaardigheden burgerschap en digitale geletterdheid, kunnen we je bij Schoolblocks op verschillende manieren helpen. Staan jullie bijvoorbeeld nog aan het begin van het proces? Dan kunnen we jullie helpen met ons visiespel. Begeleid door het spel en één van onze spelleiders ga je interactief aan de slag. Na 1,5 uur staat de eerste versie van jullie visie op papier en kunnen jullie zelf aan de slag met de verdere uitwerking.
Willen jullie wel al starten, maar zijn jullie nog niet toe aan een structurele implementatie? Dan kunnen we jullie ondersteunen door middel van een projectdag. Tijdens een projectdag worden leerlingen creatief uitgedaagd en moeten ze met elkaar samenwerken. Zo bouwen ze bij burgerschap een bruisende samenleving en ontwikkelen ze bij digitale geletterdheid een eigen game.
Als je structureel invulling wil geven aan digitale geletterdheid en burgerschap, kun je gebruik maken van onze leerlijn burgerschap en digitale geletterdheid. Alle lessen binnen de leerlijnen sluiten aan op de concept kerndoelen. Daarbij hebben we een heldere verantwoording, waarin je kunt zien welke les aansluit op welk kerndoel. Op die manier kun je doelgericht en samenhangend werken aan het behalen van de kerndoelen!
