Wat is actief historisch denken?
Actief historisch denken draait om het betrekken van leerlingen bij de les en ze uit te dagen om historisch te redeneren. Het doel is om de informatie beter te laten beklijven. De benadering van actief historisch denken heeft als doel om geschiedenisonderwijs dynamischer te maken door studenten actief te betrekken bij het historisch denkproces. Het gaat niet alleen om het leren van feiten en jaartallen, maar vooral om het begrijpen van historische concepten, het ontwikkelen van kritisch denkvermogen en het leren toepassen van historische kennis op realistische situaties. Het concept van actief historisch denken is verwerkt in ons lesmateriaal voor het voortgezet onderwijs.
De geschiedenis van actief historisch denken
Het concept van "actief historisch denken" is geïntroduceerd door vakdidactici aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij lieten zich inspireren op Thinking Through History van David Leat en Peter Fisher. De term is specifiek verbonden met het werk van prof. dr. Joke van der Leeuw-Roord, die betrokken was bij de ontwikkeling en promotie van deze benadering. Sinds de introductie ervan heeft actief historisch denken geleidelijk aan erkenning gekregen in het onderwijsveld, en het heeft bijgedragen aan discussies over effectieve methoden voor geschiedenisonderwijs. Het is belangrijk op te merken dat, hoewel de term in 2004 werd geïntroduceerd, de ideeën en principes die erachter liggen voortbouwen op bredere trends in geschiedenisonderwijs en het streven naar meer interactieve en betekenisvolle leerervaringen.
Meer dan 80 verschillende werkvormen
Er zijn meer dan 80 verschillende werkvormen die er op zijn gericht om leerlingen op een actieve manier te betrekken bij de les en hen uit te dagen om historisch te denken. Hieronder een aantal voorbeelden:
- Verboden te zeggen - Besef van begrippen
Leerlingen werken in tweetallen en krijgen beide een overzicht van begrippen die ze aan de ander moeten uitleggen. Op het overzicht van begrippen staan woorden die ze niet mogen gebruiken bij het uitleggen van het begrip. - Beelden om te onthouden - Analyse
Leerlingen kijken in groepjes kort naar een afbeelding. Deze afbeelding moeten ze als groep vervolgens natekenen en hier vragen over beantwoorden. - Levenslijn - Standplaatsgebondenheid, in de tijd plaatsen en perspectieven
Leerlingen verplaatsen zich in historische personages en proberen vanuit verschillende perspectieven een mening te formuleren over historische gebeurtenissen. Hierdoor ontstaat een levenslijn.
ADH centraal in Schoolblocks geschiedenis
Samen met Barbaareducatie hebben we een geschiedenismethode ontwikkeld voor de onderbouw van het VMBO en Havo/VWO. In de methode staat actief historisch denken centraal en vind je vele werkvormen om je leerlingen actief bij de les te betrekken en uit te dagen om historisch te denken.